Bebek ve Çocuklarda Çölyak Belirtileri

Bebek ve çocuklarda sindirim sistemi ile ilgili problemler her geçen gün artıyor ve sebebini tespit etmek zaman alabiliyor. Sebep; basit bir ishal, gaz ya da çölyak hastalığı olabiliyor. Gelin çölyak hastalığını detaylıca inceleyim ve çocuğunuzda var olan çölyak belirtilerini erkenden tespit edelim. 

Çölyak Hastalığı Nedir?  

Glüten; arpa, buğday, çavdar ürünlerinde bulunan bir çeşit protein yapıdır. Çölyak ise glüten tüketen kişilerde bağırsak hasarına yol açan otoimmün bir hastalıktır. 

Bağırsaklarda villus dediğimiz yapılar bulunur. Bu yapılar geniş yüzey alanları ve emilime uygun yapısı sayesinde vitamin ve mineral emiliminin en yüksek oranda olmasını sağlar. Sağlıklı bağırsaklar tükettiğimiz besinlerden alacağımız faydayı da arttıracağından bağırsak hasarının önlenmesi çok önemlidir. 

Çölyak hastaları glüten proteinini içeren besinler tükettikleri zaman; bağışıklık sistemi devreye girer ve bağırsaklara hasar verir. Bunun da detaylıca bahsedeceğimiz, gaz şişkinlik, ishal, halsizlik, vitamin mineral eksiklikleri ve buna bağlı hastalıklar gibi birçok sonucu vardır. 

Bu sebeple çölyak hastalarının glüten ve glütenle temas etmiş veya aynı koşullarda üretilmiş besinleri bile tüketmemesi önerilir. Bağırsak hasarını minimumda tutabilmek için doğru koşullarda üretilmiş, glütensiz sertifikası olan besinleri tercih etmek önemlidir. 

Çölyak Hastalığının Nedenleri

Çölyak hastalığının neden ortaya çıktığına dair net bir sebep yoktur. Ancak ailesinde çölyak olan kişilerde rastlanma olasılığı daha sıktır. 

Bu sebeple; genetik faktörler, beslenme şekli, bağırsakların besinleri tolere etme potansiyeli gibi çölyak için zemin hazırlayan faktörler de göz önünde bulundurulabilir. 

Bebeklerde Çölyak Belirtileri 

Anne sütünde gliadin adı verilen ve glütenin bileşenlerinden biri olan yapı bulunur. Ancak anne sütündeki gliadin miktarı bağırsak hasarı yaratmayacak derecede düşüktür ve çölyak durumunda bir semptom vermez. 

Bebeklerde çölyak belirtileri genellikle ek gıdaya geçilmesi ile baş gösterir. Bebeklerde çölyak belirtileri aşağıdadır.

• Kronik ishal
• Kronik kabızlık, gaz
• Bulantı, kusma
• Karında gerginlik
• Kilo kaybı
• Büyüme geriliği 
• İştahsızlık 
• Bebeğin keyfinin olmaması

Eğer zamanında tespit edilemezse ilerleyen dönem semptomları; 

• Yükselen karaciğer enzimleri
• Anemi
• Kronik yorgunluk 
• Huzursuzluk 

Çocuklarda Çölyak Belirtileri

Çocuklarda oluşan çölyak belirtileri de genellikle bebekler ve yetişkinlerde olanlarla benzerlik gösterir. Çocuklarda çölyak belirtileri aşağıdadır.

• Karın ağrısı ve kramp
• Karında şişkinlik
• Kabızlık
•  İshal 
• Kusma, bulantı
• Azalmış iştah
• Kronik yorgunluk
• Kilo kaybı ve kilo almada yavaşlama
• Büyümede yavaşlama
• Ağız içi yaralar 

Doktorlar genellikle bu semptomlara artık aşinalar ve erken yaşta tanı koyulabiliyor. Ancak erken dönemde fark edilmemiş çölyak hastaları için 9 yaş ve sonrasında belirtiler aşağıdaki semptomlarla da desteklenebiliyor; 

• Gecikmiş ergenlik
• Davranış problemleri
• Demir eksikliği anemisi
• Osteopeni, osteoporoz
• Hepatit 
• Migren
• Nöbetler 
• Nöropati 

Sindirim Sistemi Belirtileri

Çölyak hastalığının sindirim sistemi belirtileri aşağıdadır:

• Karın Ağrısı: çölyak hastalığı olan çocuklarda en yaygın belirtilerden biri karın ağrısıdır. Genellikle yemeklerden sonra ortaya çıkan bu ağrılar, kramp tarzında olabilir ve çocukların yemek yeme isteğini olumsuz etkileyebilir. Ağrının sıklığı ve şiddeti, glüten içeren gıdaların tüketimine bağlı olarak değişebilir.
•  Şişkinlik: karın bölgesinde hissedilen şişkinlik, çölyak hastası çocuklarda sıkça görülen bir başka belirtidir. Bu durum, bağırsaklardaki gaz birikimi ve glütenin neden olduğu irritasyon sonucu ortaya çıkar. Çocuklar, yemek yedikten sonra rahatsızlık hissi yaşayabilirler.
• Diyare: çölyak hastalığının en belirgin belirtilerinden biri diyare/ ishaldir. Sık ve sulu dışkılama, bazen kan veya mukus içerebilir. Bu durum, ince bağırsaktaki iltihaplanma ve besin emilimindeki bozukluklar nedeniyle oluşur. Çocuklar, sıklıkla tuvalete gitme ihtiyacı hissedebilir.
• Kabızlık: bazı çölyak hastası çocuklarda ise kabızlık görülebilir. Dışkının sert, seyrek ve zor çıkarılması, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasından kaynaklanabilir. Bu durum, sindirim sistemi rahatsızlıklarıyla birlikte meydana gelebilir.
• Dışkı Değişiklikleri: çölyak hastası çocukların dışkısı genellikle yağlı ve kötü kokulu olur. Bu, steatore olarak adlandırılır ve yağların emilmemesi nedeniyle ortaya çıkar. Dışkının yapısındaki bu değişiklik, sindirim sistemindeki problemleri gösterir.
• İştah Kaybı: çölyak hastalığı nedeniyle yaşanan sindirim sorunları, çocukların iştahını etkileyebilir. Karın ağrısı ve rahatsızlık hissi, yemek yeme isteğini azaltabilir, bu da yetersiz beslenmeye yol açar.

Büyüme ve Gelişme Sorunları 

Büyüme ve gelişme geriliğine sebep olan etkenler; 

• Besin Emilim Bozukluğu: çölyak hastalığı, ince bağırsaktaki villusların zarar görmesine yol açar. Bu villuslar, besin maddelerinin emilimini sağlayan küçük parmak benzeri yapılar olup, hasar gördüklerinde vitamin, mineral ve diğer besin ögelerinin emilimi azalır. Yetersiz beslenme, çocuklarda kilo kaybı ve gelişim geriliğine neden olur.
• Yetersiz Kalori Alımı: çölyak hastası çocuklar, sindirim sistemindeki rahatsızlıklar nedeniyle yeterli kalori alamayabilirler. İştahsızlık, karın ağrısı ve diğer sindirim sorunları, yemek yemekten kaçınmalarına neden olur. Bu da enerji dengesizliğine yol açarak büyümelerini olumsuz etkiler.
•  Vitamin ve Mineral Eksiklikleri: çölyak hastalığı, özellikle demir, kalsiyum, D vitamini ve B vitaminleri gibi hayati öneme sahip besin ögelerinin eksikliğine yol açar. Bu eksiklikler, çocukların kemik gelişimi ve genel sağlık durumu üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.   

Çölyak hastalığı olan çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği şu şekilde kendini gösterebilir:

• Kilo Kaybı: Normalden düşük kiloda olma veya kilo alamama.
• Kısa Boy: Beklenen boy gelişiminde gerilik.
• Yavaş Büyüme: Fiziksel gelişim açısından yaşıtlarına göre geri kalma.
• Yetersiz Enerji Seviyesi: Sürekli yorgunluk veya düşük enerji seviyeleri.

Deri ve Cilt Problemleri 

Çölyak hastalığının deri ve cilt üzerindeki etkileri aşağıdadır:

• Dermatitis Herpetiformis: dermatitis herpetiformis, çölyak hastalığı ile en sık ilişkilendirilen cilt problemlerinden biridir. Genellikle kaşıntılı, su dolu kabarcıklar şeklinde ortaya çıkar. Bu döküntüler genellikle dirsek, diz ve kalça gibi bölgelerde yoğunlaşır. Kaşıma sonucunda yaralar oluşabilir ve bu durum, ciltte enfeksiyon riskini artırabilir. 
• Cilt Kuruluğu ve Kaşıntı: çölyak hastalığı, ciltte kuruluğa ve kaşıntıya neden olabilir. Glüten intoleransı, bağışıklık sistemini etkileyerek ciltteki doğal nem dengesini bozabilir. Bu durum, özellikle kış aylarında daha belirgin hale gelir. Çocuklar, cilt kuruluğuna bağlı olarak sık sık kaşınma hissi yaşayabilir.
• Döküntüler ve Kızarıklıklar: çölyak hastası çocuklarda, glüten içeren gıdaların tüketimi sonrasında ciltte döküntüler ve kızarıklıklar görülebilir. Bu döküntüler genellikle kaşıntılıdır ve vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir. Döküntülerin nedeni, bağışıklık sisteminin glüten sebebi ile reaksiyona vermesidir.
• Saç Dökülmesi: çölyak hastalığı, bazı çocuklarda saç dökülmesine yol açabilir. Yetersiz beslenme ve vitamin eksiklikleri (özellikle demir, çinko ve B vitaminleri) saç sağlığını etkileyebilir. Bu durum, ciltte olduğu gibi, bağışıklık sisteminin glütenle tepkime vermesiyle de ilişkili olabilir.
• Ağız Yaraları: çölyak hastası çocuklar, ağız içinde yaralar ve aftlar ile de karşılaşabilirler. Bu yaralar, yutma güçlüğüne ve yemek yeme isteksizliğine yol açabilir. Ağız yaraları, genellikle bağışıklık sistemi üzerinde glütenin yarattığı olumsuz etkilerin bir yansımasıdır.

Davranışsal ve Duygusal Belirtiler 

Çölyak hastalığının davranışsal ve duygusal belirtileri aşağıdadır:

• Sinirlilik ve Huzursuzluk: çölyak hastası çocuklar, sindirim sorunları ve sürekli rahatsızlık hissi nedeniyle sinirli ve huzursuz bir tutum sergileyebilirler. Karın ağrısı, şişkinlik veya diğer sindirim problemleri, çocukların ruh halini olumsuz etkileyerek, ani ve sık değişiklikler göstermelerine neden olabilir.
• Depresyon ve Anksiyete: çölyak hastalığı, çocuklarda anksiyete ve depresyon belirtilerine yol açabilir. Özellikle yemek yeme ile ilgili kaygılar, sosyal ortamlarda yemek bulamama veya arkadaşlarından farklı olma hissi, çocukların duygusal sağlığını zedeleyebilir. Bu durum, zamanla sosyal çekingenlik veya yalnızlık duygusuna yol açabilir.
• Dikkat Eksikliği ve Konsantrasyon Sorunları: besin emilimindeki bozukluklar, çocukların zihinsel gelişimini etkileyebilir. Çölyak hastası çocuklar, dikkat eksikliği ve konsantrasyon sorunları yaşayabilirler. Bu durum, okul başarısını olumsuz etkileyebilir ve öğrenme güçlüklerine yol açabilir.
• İştah Kaybı: sindirim sorunları, karın ağrısı ve rahatsızlık hissi, çocukların iştahını olumsuz etkileyebilir. İştahsızlık, yetersiz beslenmeye yol açarak, hem fiziksel hem de duygusal sağlık üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bu durum, çocukların kendilerini daha yetersiz hissetmelerine neden olabilir.
• Sosyal İzolasyon: çölyak hastası çocuklar, glüten içeren gıdaların bulunduğu sosyal ortamlarda zorluk yaşayabilir. Yemeklerde sınırlı seçenekler bulmak, arkadaşlarıyla uyum sağlamada güçlük çekmelerine neden olabilir. Bu durum, sosyal izolasyon hissini artırarak, çocukların duygusal sağlıklarını olumsuz etkileyebilir.
• Bedensel Duygulara Duyarlılık: çölyak hastası çocuklar, bedensel hislerine karşı daha hassas hale gelebilir. Karın ağrısı veya diğer sindirim rahatsızlıkları, çocukların vücutlarını tanıma ve hissetme biçimlerini etkileyebilir. Bu durum, çocukların bedensel rahatsızlıkları ile duygusal durumları arasında bir bağ kurmalarına neden olabilir.

 

Erken Tanı ve Teşhis Yöntemleri 

Çölyak hastalığının tanısı genellikle kan testleri ve biyopsi ile konur. Eğer çölyak hastalığı teşhisi konursa, glütensiz bir diyete geçiş en etkili tedavi yöntemidir. Glüten içeren gıdaların (buğday, arpa, çavdar) beslenmeden çıkarılması, bağırsakların iyileşmesine ve besin emiliminin düzelmesine yardımcı olur. Bu süreç, çocukların büyüme ve gelişim süreçlerini yeniden normalleştirebilir.

Erken tanı ve glütensiz bir diyete geçiş, çocukların sağlıklı bir yaşam sürdürmesine yardımcı olacaktır. Ebeveynler, çocuklarının beslenme alışkanlıklarını dikkatlice izlemeli ve çölyak hastalığına dair belirtileri yakından takip etmelidir. Unutulmamalıdır ki, çölyak hastası çocuklar doğru beslenme ile sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler.

Glütensiz Beslenmeye Başlayın!

Siz de hemen sağlıklı beslenmek için adımınızı atın. Glütensiz, koruyucu ve katkı maddesi içermeyen, rafine şeker eklentisiz Glütensiz Fabrika ürünlerini denemek için tıklayın.