Glüten İntoleransı Nedir? Nasıl Anlaşılır?

Glüten intoleransı, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan glüten proteinine karşı vücudun gösterdiği olumsuz bir reaksiyondur. Bu durum, sindirim sistemi rahatsızlıkları, baş ağrısı, yorgunluk ve cilt problemleri gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Glüten intoleransının kesin teşhisi için bir dizi tıbbi test ve doktor gözetiminde glütensiz bir diyet uygulanması gerekebilir. Bu yazıda, glüten intoleransının ne olduğunu, belirtilerini ve nasıl anlaşılabileceğini detaylı olarak ele alacağız.

Glüten İntoleransı Nedir?

Glüten intoleransı buğday, arpa gibi besinlerde bulunan glüten proteinini tükettiğinizde oluşan rahatsızlık hissiyatıdır. Bir nevi sindirim sisteminizin glüteni tölere edememesi durumudur. Glüten intoleransı; Glüten alerjisi veya çölyakla karıştırılmamalıdır. 
Glüten intoleransının bir diğer ismi ise glüten hassasiyetidir. Glüten içeren besinlerin tüketiminin ardından; yorgunluk, şişkinlik, gaz, mide bulantısı gibi semptomlar görülebilir. 

 

Glüten İntoleransının Belirtileri 

Glüten intoleransının belirtileri çölyak hastalığı ile benzerlik gösterebilir. Glüten hassasiyeti yaşayan kişiler; 

• Karın ağrısı
• Anemi
• Kaygı
• Şişkinlik ve gaz
• Bulanık zihin 
• Depresyon 
• İshal ya da kabızlık 
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Eklem ağrısı 
• Bulantı ve kusma
• Deride döküntü gibi belirtiler gösterebilir. 

Glüten İntoleransı Nedenleri 

Glüten intoleransının tam sebebi bilinememekle beraber; bazı bireylerin sindirim sisteminin özellikle glüten içeren karbonhidrat kaynaklarını olması gerektiği gibi sindirip işleyemediği öngörülmektedir. Testler yapıldığı zaman somut bir veri elde edilemese de; glütenin diyette azaltılması yaşanan belirtileri de azalttığından glütensiz beslenme takip edilmesi önerilir. 

Kimler Glüten İntoleransı Riski Taşır? 

Glüten hassasiyetinin tam ortaya çıkış sebebi bilinememektedir. Ancak yüksek miktarda ve sıklıkta glüten tüketen bireylerde glüten intoleransı ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Vücut tolere edemediği besine ne kadar çok maruz kalırsa o kadar yanıt oluşturacaktır. Bu sebeple glüteni tamamen elimine edemiyorsanız bile glüten tüketimini minimumda tutmak belirtilerin azalmasına sebep olabilir. 

Glüten İntoleransı Teşhis Yöntemleri

Glüten intoleransı için özel bir test yöntemi yoktur. Glüten hassasiyeti tespit edilirken diyetisyeniniz tarafından yakından izlenmek oldukça önemlidir. Bu süreçte beslenme günlüğü tutularak, belirti yaşadığınızda günlüğe not almak ve hangi besinlerden sonra belirti gösterdiğinizi tespit etmek gereklidir. Bu çıkarımlar doğrultusunda beslenme programınız yeniden şekillendirilir. 

Glüten İntoleransını Tetikleyen Besinler

Glüten intoleransını tetikleyen besinler aşağıdadır.

• Buğday, arpa, çavdar ve bunların unları
• Makarna, bulgur pilavı, kus kus, şehriye 
• Buğday unu ile yapılmış börek, poğaça, kek vb. 
• Glüten içeren besinlerle aynı koşullarda üretilmiş besinler
•  Arpa içeren; bira, malt içeceği gibi içecekler
• İşlenmiş etler (glüten içerebilir)

Glüten İntoleransı ve Sindirim Sorunları 

Glüten intoleransının en yaygın belirtileri sindirim sisteminde oluşan anomalilerdir. Sebebi bilinemeyen gaz, şişkinlik, kabızlık, ishal gibi sorunlar yaşıyorsanız ya da irritable bağırsak sendromu hastalığınız var ise glüten intoleransına sahip olabilirsiniz. 
Hemen eliminsayon diyetleri yapmadan önce beslenme günlüğü tutarak hangi besinleri tükettiğinizde bu semptomları yaşadığınızı tespit edebilirsiniz. Glütensiz beslenmeye özen göstererek belirtilerinizin devam edip etmediğini takip edebilirsiniz. 
Gaz, şişkinlik, ishal vb hangi belirtiyi yaşıyorsanız ona uygun beslenme biçimi için diyetisyeninizle görüşebilirsiniz.

Glüten İntoleransının Cilt Üzerindeki Etkileri

Glüten hassasiyeti veya çölyak sebebiyle ciltte de kızarıklık kaşıntı gibi yan etkiler görülebilmektedir. Sebebi bilinemeyen cilt hastalıklarında, glüten ve belirli alerjenlerin beslenme programından çıkarılması hastalığın seyrini olumlu anlamda etkileyebilir. Özellikle dermatit herpetiformis adı verilen cilt hastalığında glütene karşı duyarlılık görüldüğü bilinmektedir. Bu hastalıkta; deride su toplayan kaşıntılı kabarcıklar oluşur ve glutensiz beslenme programı tavsiye edilir.  

Glüten İntoleransı ve Bağışıklık Sistemi 

Glüten hassasiyeti çölyak gibi otoimmün bir hastalık değildir. Bağışıklık sistemini direkt olarak etkilemese de vücutta immün bir yanıt yaratarak sindirim sistemi hastalıkları, cilt hastalıkları, yorgunluk, halsizlik gibi durumlara sebep olabilir. 
Bu sebeple; eğer glüten tüketmeyi bıraktığınızda yorgunluk, dikkat dağınıklığı, halsizlik, kemik ağrısı, baş ağrısı gibi şikayetlerinizde azalma oluyorsa, glüten hassasiyetiniz olabilir. 
Vücudunuzun bu semptomlarla bağışıklık sistemi aracılığıyla baş etmesini kolaylaştırmak adına glütensiz beslenmeyi tercih edebilirsiniz. Buna ek olarak; diyetinizi, taze sebze ve meyveden yana zenginleştirerek bağışıklık sisteminizi destekleyebilirsiniz. 

Glüten İntoleransı ile Başa Çıkma Yöntemleri

Glüten intoleransı ile başa çıkmanın yöntemleri aşağıda listelenmiştir.

• Glütensiz diyet uygulamak: Glüten içeren yiyecekleri diyetinizden çıkarın ve glütensiz ürünleri tercih edin.
• Etiket okuma alışkanlığı: Paketli gıdaların içerik etiketlerini dikkatlice okuyun ve "glütensiz" etiketli ürünleri tercih edin.
• Glütensiz beslenme uzmanı ile çalışmak: Bir diyetisyen veya beslenme uzmanından glütensiz beslenme konusunda yardım alın ve sağlıklı, dengeli bir diyet planı oluşturun.
• Alternatif tahılları kullanmak: Mısır, pirinç, kinoa, amarant ve karabuğday gibi glütensiz tahılları tüketin ve glütensiz un çeşitleri ile evde yemekler ve ekmekler hazırlayın.
• Çapraz kontaminasyona dikkat etmek: Glütensiz ve glütenli yiyecekleri ayrı tutun ve mutfak araç gereçlerini, yüzeyleri temiz tutarak glüten bulaşmasını önleyin.
• Restoranlarda dikkatli olmak: Restoranlarda yemek sipariş ederken glütensiz seçenekler isteyin ve yemeklerin hazırlanma süreci hakkında bilgi alın.
• Glütensiz yemek tarifleri denemek: Glütensiz yemek tariflerini deneyerek yeni lezzetler keşfedin ve kendi yemeklerinizi hazırlayarak diyetinize uygun beslenin.

Glüten hassasiyeti olan kişiler için güvenilir bir seçenek olan Glütensiz Fabrika, geniş ürün yelpazesiyle sağlıklı ve lezzetli glütensiz ürünler sunar. Her ürün, titiz kontrollerden geçerek üretilir, böylece glüten intoleransı olan bireyler güvenle alışveriş yapabilirler.

Glüten İntoleransı Olanlar Için Beslenme Önerileri

Glütensiz beslenme önerileri aşağıdaki gibidir.

• Arpa, buğday çavdar gibi glüten içeren besinleri ve bunların unlarını hayatınızdan çıkarın

• Hamur işlerini karabuğday unu, sorgum unu, nohut unu gibi glütensiz unlar kullanarak hazırlayın. 
• Dışarda yemek yerken glütensiz besinler tercih etmeye özen gösterin 
• Alışveriş yaparken etiket okuma alışkanlığı geliştirin. “glütensiz” ibaresi olan besinleri tercih edin. 
• Diyetinizde dengeli olmaya özen gösterin. Karabuğday, kinoa, nohut, mercimek gibi sağlıklı tahılları tüketmeye devam edin. 
• Beslenme programınızı sebze, meyve, süt ürünleri ve protein kaynakları ile destekleyin. 
• Bu süreçte; beslenme düzeninizi oturtana dek bir uzmandan destek almaktan çekinmeyin. 

Glüten İntoleransı ve Çölyak Farkı

Çölyak ve glüten intoleransı birçok benzer belirti göstermesine rağmen aynı hastalıklar değildir. Çölyak; glüten tüketimi durumunda vücudun antikor oluşturarak yanıt verdiği ve bağırsaklarda kalıcı hasara yol açan bir otoimmün hastalıktır. 
Glüten intoleransı ise; glüten tüketimi sonucunda oluşan konforsuzluk, rahatsızlık hissiyatıdır. Sıklıkla sindirim sisteminde belirti verir ve glüten tüketimi kısıtlandığında düzelme gösterir.